De maand van Tine Hens

Het duurste klimaatbeleid is een gebrekkig klimaatbeleid

© Brecht Goris

Tine Hens

Het gebrek aan kennis van de Europese president over de oplossingen die nu al bestaan om de klimaatcrisis te bestrijden is schrijnend, schrijft Tine Hens in haar eerste bijdrage aan “De maand van…”. ‘Wie in de 21ste eeuw beleid wil voeren, vaart blind zonder inzicht in wat er met de levende wereld om hem heen gebeurt.’

De Europese president, Charles Michel, gleed op zijn motor soepel door de bochten. Voor de camera deed hij zijn helm af. Mocht hij een weelderige haardos hebben, dan had hij die op dat moment met een gestileerde knik van het hoofd naar achter geschud. Nu keek hij vastberaden naar een voor de toeschouwer onzichtbare stip aan de horizon en verklaarde dat klimaatbeleid voor hem niet betekende dat we ons onze pleziertjes moesten ontzeggen.

Charles Michel etaleerde een beperkt benul van de klimaatrapporten die sinds 1990 door opeenvolgende regeringen goedgekeurd werden.

Het is een scène in de tweedelige documentaire De Europese Raad: achter de schermen die op vrt.nu te bekijken is. Hij suste de interviewer en met hem de kijker dat we technologische oplossingen zouden vinden.

Zijn woorden hadden geloofwaardiger geklonken mocht hij op een elektrische motor zijn pleziertochtje hebben gemaakt en als ook de wagen waarmee zijn lijfwachten hem vanwege zijn positie vergezelden elektrisch zou zijn, in plaats van het type SUV dat jaar na jaar onze collectieve uitstoot de hoogte injaagt.

Schrijnender dan het optimistische geloof van deze machthebber in technologie van de toekomst was dan ook zijn gebrek aan kennis over oplossingen die nu al bestaan. Elektrische motoren zijn nu al beschikbaar. Er ligt een massa aan oplossingen, technologische en andere voor het grijpen om hier en nu de omslag te maken naar een samenleving die niet langer afhankelijk is van fossiele brandstoffen. Vaak ontbreekt het aan stevige en waterdichte wetgeving en een aangepaste fiscaliteit om dat resoluut door te voeren.

‘Wat maken 10 jaar nu uit?’

In de euforie van dat moment, de Europese president voelde zich voor even bevrijd van zijn verplichtingen en van het permanent trippelen op de tenen om de neuzen van regeringsleiders in dezelfde richting te masseren, was het misschien begrijpelijk dat hij niet nadacht voor hij sprak.

Maar in dezelfde documentaire zien we Michel niet veel later onderhandelen over de klimaatneutrale ambitie die Europa zich aanmeet. Op het moment dat de Poolse premier voet bij stuk houdt en beweert dat voor hem 2060 de enige haalbare optie lijkt, toont Michel zich bereid om daarin mee te gaan. ‘Wat maken 10 jaar nu uit?’

De uitspraak klinkt futiel, want inderdaad, wat maken 10 jaar nu uit? Maar 10 jaar maken veel uit als je dat al 30 jaar herhaalt. Niet alleen etaleerde Michel hier zonder het blijkbaar zelf te beseffen een beperkt benul van de klimaatrapporten die sinds 1990 door opeenvolgende regeringen goedgekeurd werden, maar evengoed een menselijke overmoed die als het over klimaat gaat vooral misplaatst is.

Vergis u niet. De kosten van een te laks klimaatbeleid zijn er al. En zonder duidelijk plan om de uitstoot naar nul te brengen, zullen ze enkel toenemen.

Met de Poolse premier is het ongetwijfeld denkbaar te onderhandelen en te sjacheren over komma’s en punten, over meer uitstoten en minder reduceren. Met de fysica van de klimaatcrisis is geen compromis mogelijk. Die is bikkelhard en onwrikbaar. Tegenover iedere ton broeikasgassen die we uitstoten, staat een zekere en duidelijke temperatuurstijging, met de bijhorende vernietiging van levenskwaliteit tot gevolg.

Het IPCC stelt in het speciale rapport over 1,5 graad, dat in het najaar van 2018 verscheen, dat de wereld in 2030 de helft minder moet uitstoten en in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Dan betekent dat volgens de rechtvaardigheidsregels die in het klimaatverdrag van Parijs zijn opgenomen, en ondertekend werden door zowat alle landen van de wereld, dat rijke, Westerse landen tegen 2030 70 procent van hun uitstoot reduceren, zodat landen in het zogenaamde globale Zuiden de ruimte krijgen om een koolstofvrije economie uit te bouwen.

Nu, Michel staat als beleidsmaker niet alleen in zijn wankel opgebouwde en gammele klimaatkennis. De opeenvolgende Vlaamse regeringen zijn er altijd weer van overtuigd dat zij zo bijzonder zijn dat ze best in staat zijn te onderhandelen met wat niet onderhandelbaar is: de natuurwetten.

Telkens wordt gehamerd op het haalbare en betaalbare van klimaatmaatregelen, waarbij de kosten die een te laks klimaatbeleid nu al veroorzaakt voorlopig uit beeld worden geduwd. Maar vergis u niet. Ze zijn er al. En zonder duidelijk plan om de uitstoot naar nul te brengen, zullen ze enkel toenemen. Het duurste klimaatbeleid is een gebrekkig klimaatbeleid.

Wie slim is, zet in op een sociaal-rechtvaardig klimaatbeleid. Daar vallen maatschappelijk de meeste vruchten te plukken. Wie kortzichtig is, bekijkt klimaatbeleid door de bril van een gierige boekhouder. Altijd zal er iemand de prijs betalen. Die iemand is en zullen de meest kwetsbare mensen en levensvormen zijn. Want dat is wat de gapende gaten in de klimaatkennis van beleidsmakers doen: ze verkleinen de toekomstmogelijkheden voor wie amper of geen stem heeft. Jongeren, kwetsbaren, niet menselijke levensvormen.

Klimaatanalfabetisme

Het is triest om vast te stellen. In 1965 verklaarde de toenmalige Amerikaanse president Lyndon Johnson in de senaat dat de mens het klimaat verandert door het verbranden van fossiele brandstoffen. Bijna 60 jaar later denken politici nog steeds dat je een beleid kan uittekenen zonder minimale kennis van de basismechanismen die de klimaatcrisis aandrijven.

Maar wie opgroeit in de 21ste eeuw en al helemaal wie beleid wil voeren, vaart blind zonder inzicht in wat er met de levende wereld om hem heen gebeurt.

De Franse klimaatonderzoekster Valerie Masson-Delmotte heeft het over klimaatalfabetisme. We moeten weten dat het verband tussen meer of minder CO2 in de atmosfeer en hogere en lagere temperaturen op aarde al in de 19de eeuw gekend was. Dat sinds 1958 dagelijks de hoeveelheid CO2 gemeten wordt en dat die sinds het begin van die metingen in een zaagvormige lijn stijgt. Dat de snelheid van die stijging met de jaren toeneemt.

We weten dat dit het gevolg is van de broeikasgassen die we met onze economische activiteiten uitstoten. Dat verbranding van fossiele brandstoffen goed is voor drie vierde van die uitstoot en ontbossing voor een vierde, dat 100 bedrijven verantwoordelijk zijn voor 70 procent van de uitstoot en dat de 10 procent rijkste mensen op deze planeet goed is voor de helft van die uitstoot.

Wie over de klimaatcrisis wil praten, moet de ongelijkheid in en tussen landen benoemen.

Zoals gezegd: wie opgroeit in de 21ste eeuw heeft een basisbegrip nodig van de ecologische destructie waarin we ons bevinden. Niet om wanhoop te voeden. Wel om bewustzijn aan te scherpen.

En liefde, liefde voor de onmetelijke schoonheid van deze planeet.

De maand van… is een nieuwe reeks MO*columns waarin een gastschrijver vier weken lang wekelijks een bijdrage levert over een maatschappelijk thema.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.