De bioscoop van het hart en het licht

De voormalige Chinese stand-upcomedian Zhou Quan begon enkele jaren geleden in de stad Kunming met een bioscoop voor blinden en slechtzienden. Volgens MO*columniste Ching Lin Pang is het een sociaal initiatief dat aanstekelijk werkt.

Het is midden december. De coronacijfers zien er niet goed uit. Het nakende lichtfeest kan waarschijnlijk niet gevierd worden in groot gezelschap. Donkere en sombere dagen in het vooruitzicht, we worden er niet vrolijk van.

Dat was ook de gemoedstoestand van Wang Yifan twee jaar geleden: zijn vriendin had het uitgemaakt, hij was moederziel alleen in Kunming, een stad in het afgelegen Zuidwesten van China, en hij vond de energie niet meer om zich op te laden voor zijn job als stand-upcomedian.

Sprekende films voor slechtzienden

Toen ontmoette hij Zhou Quan, die – hoewel hij was geboren en getogen in Beijing – in 2010 naar Kunming kwam en besliste er te blijven. In 2017 richtte Zhou Quan er de Xindeng-bioscoop op, naar het voorbeeld van het Xinmu-filmtheater in Beijing.

Hij noemt zijn bioscoop ‘een club van sprekende films’. Live voorziet hij de beelden tussen de dialogen door van vertellingen ten behoeve van blinden en slechtzienden. Zo heeft hij al meer dan 100 zogenaamde vertelfilms op zijn teller.

Zijn persoonlijkheid en sociaal initiatief werkten aanstekelijk. Sinds 2017 boden meer dan 5000 vrijwilligers zich aan voor een basisinleiding in communicatie met slechtzienden. Anderen werden opgeleid tot audiodescriptieve tolken, zoals dat technisch in het Nederlands heet. Het merendeel bestaat uit studenten maar ook een stand-upcomedian zoals Yifan.

Zelfs voor een professionele performer zoals Yifan was het niet eenvoudig om het juiste ritme te vinden. Tussen de dialogen door, moeten ook de scènes live worden beschreven voor de slechtzienden.

Hij werd beloond voor zijn inspanning. Door dit vertelwerk vond hij de appetijt voor performance terug. En zijn levenslust. Vooral de exuberante reacties en dankbaarheid van het publiek zijn hem zeer dierbaar.

Culturele rijkdom

China telt meer dan 17 miljoen slechtzienden en 8 miljoen blinden.

Voor de slechtzienden is het cinemabezoek niet alleen ontspannend maar soms ook spannend. In een cinemazaal kunnen ook vonken overslaan. Sommigen vonden er een lief.

Het cultureel aanbod in het Xindeng-filmtheater beperkt zich niet tot sprekende films maar bestaat ook uit excursies. Het hoogtepunt was een citytrip naar de hoofdstad waar 40 slechtzienden aan deelnamen. Ze beklommen er de Grote Muur en wandelden rond in de eeuwenoude hutong-wijken.

Zhou vindt dat mensen met een beperking recht hebben op een rijk cultureel leven. Hij krijgt de volle steun van de Kunming-vereniging voor Blinden.

Het is een prachtproject maar er is nog veel werk aan de winkel, vooral in afgelegen oorden zoals Kunming. China telt meer dan 17 miljoen slechtzienden en 8 miljoen blinden.

In de afgelopen jaren investeerde de Chinese overheid vooral in de basisvoorzieningen voor slechtzienden zoals het aanleggen van tactiele bestrating, het voorzien van brailleschrift in publieke ruimtes, openstelling van deelname aan jobs in openbare instellingen, enzovoort.

Ook de privésector doet mee. Veel televisie- en videobedrijven hebben audiodescriptie voor hun producties. Zo maakte Beijing Gehua CATV Netwerk honderden films met audiobeschrijving in samenwerking met de Communication University of China.

Toch vindt Zhou dat een opgenomen beschrijving niet kan tippen aan een live performance in de zaal. Zijn Xindeng-cinema betekent zoveel als ‘het filmtheater van het hart en het licht’. En zoals ik hierboven schreef, sloegen in decinemazaal al menige vonken over. Een hartverwarmende boodschap van licht en hoop.

Nu maar uitkijken naar een gezellig en vredig kerstfeest.