Europeanen zien migratietsunami in Afrika, Chinezen zien er opportuniteiten

Berichtgeving over Afrika is negatief. Dat werd nog maar eens bewezen in de media van de afgelopen weken met het VN-migratiepact, dat in Europa wordt gelezen als een vrijgeleide voor een massale exodus uit het Afrikaans continent. Migratie is verworden tot een thema dat als een zwaard van Damocles boven ons hoofd hangt.

Die dwangmatige obsessie in het publieke debat is onlangs door een journalist — die notabene zelf over dat onderwerp een reportage heeft gemaakt — gebrandmerkt als ‘het nieuwe aids’. Hij bedoelt daarmee dat het onderwerp van migratie op dezelfde wijze wordt vereenzelvigd met Afrika als aids in de jaren 90 van de vorige eeuw. Hij heeft geen ongelijk als hij beweert dat wie over Afrika schrijft, steevast uitkomt op migratie, terwijl 99 procent van de Afrikanen met andere zaken bezig zijn.

Ook de escalerende handelsoorlog tussen China en de VS zaait verwarring en verspreidt vaak flagrante leugens over China’s rol op het Afrikaans continent. De entourage van president Trump laat geen enkele gelegenheid onbenut om de bestaande waanperceptie van China als de zogenaamde nieuwe kolonisator in Afrika nog extra in de verf te zetten. In de kersverse Afrikastrategie van president Trump wordt China zonder enig respect voor feiten neergezet als een land dat het Afrikaans continent leegzuigt door er grondstoffen weg te halen en het continent te overspoelen met arbeiders en goederen uit China.

Door president Trump wordt China zonder enig respect voor feiten neergezet als een land dat het Afrikaans continent leegzuigt. Maar ik hoor een totaal ander geluid op de Chinese sociale media

In tegenstelling tot deze grondtoon van doem en wanhoop hoor ik een totaal ander geluid op de Chinese sociale media. Ik ben lid van een we-chat-groep die uit academici en ondernemers bestaat met een specifieke belangstelling voor Afrika. Daar wordt het continent voorgesteld als een landmassa van opportuniteit: het demografische dividend in de vorm van jonge werkkrachten, grondstoffen, het investeringsklimaat is er minder moordend competitief dan in China, enz. Hoe kunnen we dat optimisme van de Chinezen verklaren? Tijd om even de feiten van naderbij te bekijken.

China is een relatief nieuwe maar actieve speler in Afrika. Op vlak van investering groeit de totaalsom van 16 miljard in 2011 naar 40 miljard dollar in 2016. China komt weliswaar pas op de vierde plaats, na de VS, het VK en Frankrijk maar het is wel de grootste stijger in termen van omvang van investering. Het verschil met de drie voornoemde landen verkleint.

Wat misschien nog belangrijker is, is dat Chinese investeringen zichtbaar zijn. Niet alleen legt China infrastructuur aan maar het helpt sommige landen ook met industrialisering. Het geval van Huajian International Shoe City in Ethiopië is een emblematisch geval. In 2011 is de zestigjarige CEO van dit bedrijf, een zekere meneer Zhang Huarong ingegaan op het verzoek van Meles Zenawi, de toenmalige premier van Ethiopië om een schoenfabriek op te zetten. Ethiopië beschikt over leder en jonge werkkrachten en China over de knowhow. Hij verschaft werk aan 7500 lokale arbeiders, die in twee megaloodsen schoeisels maken voor westerse merken zoals Nine West, Guess, en tot voor kort ook Ivanka Trump. Tegen 2030 wil hij 100.000 jobs creëren.

 

Steun ons unieke non-profit mediaproject en word proMO*.

Je ontvangt ons magazine en geniet van een pak andere voordelen. 

Je maakt MO* mee mogelijk en steunt ons in onze missie.

Voor € 4,60/maand of € 60/jaar.

Ik word proMO*

Ik hoor meteen al opwerpingen: ‘Maar worden deze arbeiders wel goed betaald? Wat zijn de arbeidsvoorwaarden? Worden de milieunormen gerespecteerd?’ Inderdaad, Ethiopië is een van de minst ontwikkelde landen, waar het minimumloon niet bestaat. De verloning van arbeiders behoort daardoor tot één van de laagste ter wereld. Op dit vlak is er nog heel wat werk aan de winkel, vooral voor de plaatselijke overheden om betere loonafspraken te maken met internationale investeerders. Anderzijds toont dit geval duidelijk aan dat Chinese bedrijven de plaatselijke bevolking in dienst nemen in plaats van arbeiders massaal in te voeren uit China.

Bovendien heeft Huajian het pad geëffend voor andere investeerders in de lederindustrie. Dit en nog andere zaken zoals overdracht van technologie worden bevestigd in een recent McKinsey rapport uit 2015. Dit werkstuk heeft 1000 Chinese bedrijven verspreid over acht Afrikaanse landen — waaronder ook Ethiopië — bevraagd in de sectoren van de bouw, industrie, handel, immobiliën en diensten. Gemiddeld bestaat 89 procent van de arbeiders in deze sectoren uit Afrikanen. Enkele miljoenen jobs zijn gecreëerd. Twee derde van de Chinese bedrijven doet aan skills training en de helft van deze bedrijven hebben stageplaatsen ter beschikking voor de lokale bevolking. Eén derde doet aan de introductie van nieuwe technologieën.

De economische transformatie is ingezet maar de weg is nog lang. Er zijn nog vele problemen, uitdagingen en bedreigingen. Maar er is wel een wind van verandering, een voorbode van een betere toekomst. Even ter vergelijking. Wie heeft veertig jaar geleden bij de aanvang van het hervormingsbeleid gedacht dat China, toen nog een ontwikkelingsland, zo snel zou evolueren naar de tweede grootste economie en tegen 2030 misschien wel de grootste economie van de wereld ?