Soedanese vredesgesprekken hebben weinig kans op slagen

“Een akkoord blijft mogelijk omdat de regering in Khartoem in het nauw zit. Dat kan de situatie even ontzenuwen, maar het zal niets veranderen aan de kern van de zaak”, zegt Omer Ismail, een activist die geboren is in Darfoer en in Washington verblijft.

“Het zal het probleem van de twee Soedans op lange termijn niet helpen oplossen, omdat er een verschil in visie is tussen het noorden en het zuiden. Aan de ene kant heb je een land dat een democratisch onderdeel van de wereldgemeenschap wil worden, en aan de andere kant een land dat een fundamentalistische koers wil varen.”

Zaterdag ontmoeten de presidenten Omar Al Bashir en Salva Kiir elkaar in Addis Abeba, in de marge van een top van de Afrikaanse Unie. Hoewel er weinig geweten is over de inhoud van de ontmoeting, zouden ze volgens de nieuwsberichten glimlachend en handen schuddend afscheid hebben genomen.

Deadline

Volgens velen is dit een opmerkelijk keerpunt sinds beide landen in april bijna een oorlog waren begonnen over een betwist olieveld. Zuid-Soedan had reeds de olieproductie stilgelegd in januari, een manoeuvre met zware gevolgen voor de inkomsten van zowel de regering in Juba als die in Khartoem.

De verzuurde relatie verslechterde nog door beschuldigingen dat Zuid-Soedan rebellengroepen steunt in Soedan. De regering in Khartoem wordt er dan weer van beticht haar burgers te bestoken. Door dit geweld zijn honderdduizenden mensen naar Zuid-Soedan gevlucht in de voorbije maanden.

Op dezelfde dag van de ontmoeting presenteerde de Afrikaanse Unie een rapport waarin de toenadering tussen beide Soedans sinds april traag en ongelijk wordt genoemd. De Unie merkt ook op dat de deadline van 2 augustus gevaarlijk dichtbij komt.

Als de kampen tegen dan niet tot een akkoord zijn gekomen, worden in beide landen sancties van de VN-Veiligheidsraad van kracht. De Veiligheidsraad heeft zich al bezorgd getoond over de stokkende vredesgesprekken.

Regimewissel

Er waren in de voorbije weken heel wat publieke protesten in Soedan, vooral door de economische moeilijkheden – die de regering in Khartoem volgens Omer Ismail aan zichzelf te danken heeft.

“Oproepen tot een regimewissel zou geen taboe mogen zijn. Een ander bestuur in Soedan is nodig, zodat de Soedanezen en de buurlanden in vrede kunnen leven”, aldus Ismail.

De internationale gemeenschap, en vooral de VS, hebben weinig zin om president Bashir van de macht te verdrijven. Toch heerst er een algemeen gevoel dat Bashir al op weg is naar de uitgang.

Gemarginaliseerde groepen

“Nu de kwestie van het zuiden opgelost is (door de onafhankelijkheid van Zuid-Soedan vorig jaar), had het regime van Bashir er beter alles aan gedaan om de problemen van alle gemarginaliseerde groepen aan te pakken”, zegt Francis Deng, een gewezen Soedanese diplomaat.

“Er heerst een zekere wanhoop in beide kampen, die samen met de deadline van de Veiligheidsraad zou kunnen leiden tot een tijdelijke deal”, gelooft John Prendergast, medeoprichter van het Enough Project tegen genocide.

“Maar zolang er geen kader is voor de onderhandelingen die de interne kwesties in Soedan op een omvattende manier aanpakt, zal een akkoord nooit duurzaam zijn.”