Soedanees vredesakkoord blijft wankel

Delegaties van de Noord-Soedanese Nationale Congrespartij (NCP) en de Soedanese Volksbevrijdingsbeweging (SPLM), de vroegere rebellenbeweging van Zuid-Soedan, zijn het er bij hun vier dagen durende onderhandelingen in Washington over eens geworden dat ze zich zullen neerleggen bij de voor volgende maand verwachte uitspraak van een internationaal tribunaal in Den Haag over hun grensgeschil rond Abyei. Die strategisch gelegen stad werd 13 maanden geleden verwoest door nieuwe vijandelijkheden tussen noord en zuid. De grens tussen Zuid-Soedan en de rest van het land is nog altijd niet precies vastgelegd, al is dat een van de zaken die het vredesakkoord uit 2005 oplegt.

Wantrouwen blijft

De overeenkomst over de internationale arbitrage is meteen het belangrijkste goede nieuws dat de Scott Gration, de speciale gezant van de Amerikaanse regering voor Soedan, kon meedelen na afloop van de gesprekken tussen de twee regeringspartijen in Soedan. Ook een daaropvolgende bijeenkomst met waarnemers uit 32 andere landen en vertegenwoordigers van internationale organisaties bracht de kampen niet echt dichter bij elkaar.   
Het Soedanese vredesverdrag uit 2005 maakte een einde aan een burgeroorlog tussen Noord- en Zuid-Soedan die 2 jaar duurde en misschien wel aan 2 miljoen mensen het leven kostte. Het verdrag, dat Zuid-Soedan verregaande autonomie en participatie in de federale regering opleverde, loopt in 2011 af. Dan kunnen de inwoners van Zuid-Soedan zich in een referendum over eventuele onafhankelijkheid uitspreken.

Oorlogsdreiging

Maar het is de vraag of er tegen dan geen nieuwe oorlog uitbreekt. Drie essentiële punten van het vredesverdrag raken immers maar niet uitgevoerd. Naast de afbakening van de grens zijn dat de tijdige registratie van stemgerechtigden voor de nationale verkiezingen van februari volgend jaar en duidelijke afspraken over de verdeling van de opbrengsten van de rijke olievoorraden in het zuiden van het land.
Volgens de meeste Soedankenners lijken de machthebbers in Khartoem de uitvoering van het vredesakkoord op de lange baan te schuiven. De leiders van de SPLM geloven ook niet meer dat het referendum van 2011 over de mogelijke onafhankelijkheid van Zuid-Soedan er komt. Het lijkt erop dat een overweldigende meerderheid van de inwoners van Zuid-Soedan voor afscheiding zal kiezen.
Beide kampen bereiden zich aan de omstreden grens al voor op nieuwe vijandelijkheden. Escalerende conflicten tussen de verschillende volken en clans in het Zuiden deden de voorbije maanden de ergernis bij de SPLM nog toenemen. De beweging beschuldigt het noorden ervan de spanningen aan te wakkeren.