Inheemsen buitenspel op klimaattop Poznan

“Inheemse volken passen zich al eeuwenlang aan aan de veranderingen in hun leefmilieu en kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de strategieën die de Verenigde Naties willen vastleggen in een nieuw klimaatverdrag”, zegt Mark Lattimer van Minority Rights Group International (MRG) in Londen.

Volgens de VN ontvangt de klimaattop, die nog tot 12 december duurt, zo’n 8.000 afgevaardigden uit de hele wereld. Tijdens de top wordt gesproken over de vraag wat gedaan moet worden om de klimaatverandering te bestrijden en hoe die strategieën gefinancierd moeten worden. De top bouwt voort op het onderhandelingsproces dat tijdens vorige conferenties werd ingezet. VN-functionarissen lieten vorige week weten hoge verwachtingen te hebben van de top.

Inheemse activisten zijn sceptischer. “Het VN-proces kent zwakke plekken als gemeenschappen worden buitengesloten die zelf ervaring hebben met klimaatverandering”, zegt Lattimer. “Het is onbegrijpelijk dat regeringen doelen vaststellen zonder ook te luisteren naar de mensen die sterk te lijden hebben onder de gevolgen van de klimaatverandering.”

Biobrandstof

Het is de bedoeling dat in Poznan doelen gesteld worden met betrekking tot CO2-uitstoot en ontbossing, maar de leiders van inheemse gemeenschappen die in de bossen wonen, klagen dat ze niet gehoord worden in discussies over toekomstige plannen.

“We hebben zwaar te lijden onder de klimaatverandering zonder dat we hebben bijgedragen aan die klimaatverandering”, zegt Ben Powless, een inheemse activist uit Canada die deze week in Poznan is. Hij noemt de officiële strategieën en schema’s “de verkeerde oplossingen voor het probleem”.

“Ze bedreigen onze rechten en ons bestaan”, zegt hij, verwijzend naar diverse biobrandstofprojecten van regeringen en de private sector. “Die projecten worden uitgevoerd zonder dat inheemse bevolkingsgroepen daarover goed geïnformeerd zijn en ermee hebben ingestemd.”

Activisten zoals Lattimer en Powless constateren dat de meeste ontwikkelingsprojecten in de bossen gericht zijn op het stelen van grondstoffen van inheemse bevolkingsgroepen voor commerciële doeleinden en niet op natuurbehoud en duurzaamheid. In de afgelopen jaren lieten talloze onderzoeken zien dat de meeste van de 370 miljoen inheemsen in de wereld leven in ecologisch diverse gebieden en dat ze zwaar leunen op natuurlijke rijkdommen.

Als gevolg van de klimaatverandering dreigen ze hun bronnen van levensonderhoud kwijt te raken. “Er wordt veel gesproken over de impact van de klimaatverandering op de verscheidenheid aan planten en dieren, maar er is onvoldoende aandacht voor de impact op mensen”, zegt Farah Mihlar, auteur van een rapport dat MRG vlak voor de top in Poznan uitbracht.

Biodiversiteit

De VN-Declaratie over de Rechten van Inheemse Volken erkent het recht van inheemse volken om hun land en natuurlijke rijkdommen te beheren, inclusief bossen, maar veel regeringen en bedrijven schenden die rechten.

Survival International (SI) , een organisatie die zich inzet voor de rechten van inheemse bevolkingsgroepen, publiceerde vorig jaar een lijst met landen die zich het meest schuldig maken aan de schending van de rechten van inheemse groepen. Tot de grootste boosdoeners behoren volgens SI Botswana, Brazilië, Nieuw-Zeeland, Maleisië, Paraguay, Peru en de Verenigde Staten.

Anders dan bij de klimaatonderhandelingen, hebben inheemse bevolkingsgroepen wel inspraak bij discussies over biodiversiteit. Het secretariaat van het VN-Verdrag inzake Biodiversiteit stelde hiervoor een werkgroep in. MRG zegt dat leiders van inheemse gemeenschappen “hevig gefrustreerd” zijn over hun uitsluiting bij de gesprekken over klimaatverandering.