De verleiding van de haalbare stappen

Wie alleen maar rekent op internationale verdragen om het klimaat te redden, komt bedrogen uit. Maar wie denkt dat kleinschalige, lokale actie een volwaardig alternatief is, maakt zichzelf wat wijs.
Toen Thomas Moore vijfhonderd jaar geleden zijn Utopia schreef, plaatste hij de cruciale ontmoetingen en debatten van zijn tijd in Brugge, Antwerpen en Brussel. Zowel wereldhandel als wereldpolitiek, intellectuele innovatie als maatschappelijke omwenteling hadden toen hun middelpunt in onze contreien.
Het aanzien van de Vlaamse steden is sindsdien teruggevallen tot een provinciale status, alleen Brussel is aan die betekeniskrimp ontsnapt dankzij de komst van de Europese Unie. Maar zelfs in de Europese wijk is het zo goed als uitgesloten om iemand als Raphael Hythloday tegen het lijf te lopen, de man die in Moores boek beschrijft hoe de ideale stad of staat eruit ziet.
Het geloof in de utopie heeft de twintigste eeuw niet overleefd. De blauwdrukken voor de toekomst produceerden te weinig duurzame resultaten en te veel goelags, concentratiekampen en killing fields. De Grote Verhalen werden afgezworen, het geloof in de maakbaarheid van mens en maatschappij verdween.
Het stukwerk dat in de plaats kwam, is echter niet altijd vruchtbaarder. De Europese droom van een halve eeuw geleden heeft plaats gemaakt voor een Europese realiteit die opgesloten blijft in ontelbare vertaalcabines en verdwaalt tussen wild woekerende afkortingen.
2010 biedt de kans om daar wat aan te doen. In september vergaderen de wereldleiders in New York om een stand van zaken op te maken van de Millenniumdoelstellingen (MDG’s). Eind november hebben ze afspraak in Mexico om opnieuw over een mondiaal klimaatakkoord te onderhandelen. Tweemaal krijgt de Europese Unie –onder Belgisch voorzitterschap– de kans om hoop te geven door zelf met krachtige engagementen naar voor te treden. Het probleem is dat niemand nog gelooft in de helende kracht van beide hoogmissen.
Bij de voorstelling van Keeping the promise, het rapport ter voorbereiding van de MDG-top in New York, zei secretaris-generaal Ban Ki-moon op 16 maart dat de doelstellingen wel degelijk haalbaar zijn en dat er voldoende tijd is om ze waar te maken. Het feit dat veel landen op veel doelstellingen toch onvoldoende scoren, wijt Ban Ki-moon dan ook aan ‘beloften die niet nagekomen worden, onvoldoende beschikbare middelen en een gebrek aan volgehouden focus en verantwoording’. De kans dat dit tegen september verandert is kleiner dan dat Congo plots de waardigheid van al zijn vrouwen kan garanderen.
Het geloof in de utopie heeft de twintigste eeuw niet overleefd.
De vooruitzichten op de klimaattop zijn ook al niet fraai. Alleen al het feit dat de Verenigde Naties een maand na het ontslag van Yvo de Boer nog steeds geen nieuwe man of vrouw aan het hoofd van de VN-Conventie over Klimaatverandering geplaatst hebben, geeft aan hoe vast die hele onderhandelingen zitten.
Met al die gediscrediteerde utopieën en haperende mondiale instellingen is het dan ook geen wonder dat klein opnieuw overal heel mooi gevonden wordt: initiatieven in eigen kring, haalbare stappen en een dieper bewustzijn van de problemen scoren weer zeer goed. Nog wat bloemen in het haar en we kunnen terug naar San Fransisco.
Als die klemtoon op nabijheid en haalbaarheid helpt om de moedeloosheid en de machteloosheid af te wenden, is dat uitstekend. Als mensen op die manier bovendien een tastbare bijdrage leveren aan een duurzame en rechtvaardige wereld, is dat nog beter. Maar als de focus op “haalbaarheid” in de plaats zou komen van de mondiale afspraken, dan laten burgers en organisaties de baan vrij voor spelers met véél meer impact op loonbeleid of CO2-uitstoot om ongehinderd schade te blijven berokkenen. Dat kan niet de bedoeling zijn.
‘Verantwoordelijkheid bestaat niet allen voor daden maar ook voor nalatigheid’, zegt Irene Khan (ex-Amnesty International) verder in dit nummer. Daarmee verwijst ze naar de rol die overheden niét gespeeld hebben in het reguleren van de mondiale economie. Ze zou het ook over de burgers kunnen hebben die vaak te weinig druk uitoefenen op overheden en bedrijven. Dat gaat niet over een allesomvattende en dus gevaarlijke utopie, maar over een handelen dat zich situeert op de schaal die er vandaag ook toe doet: de mondiale schaal.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.