Amerikanen blind voor repressie in Egypte

Vorige week verlengde de belangrijkste Arabische bondgenoot van Amerika de al twintig jaar aanhoudende noodtoestand, die de regering toelaat mensen te arresteren en vast te houden zonder klacht tegen hen in te dienen. Het regime van president Hosni Moebarak draaide onlangs ook rechters de duimschroeven aan die onregelmatigheden bij de presidentsverkiezingen van vorig jaar wilden onderzoeken.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken drukte vorig jaar wel haar ontgoocheling uit over de verkiezingen, maar kritiek op de systematische onderdrukking van dissidente groepen bleef uit. President Bush is nog altijd vol lof over zijn bondgenoot.

“Er duiken vaak conflicten op tussen de strijd tegen het terrorisme en de bevordering van democratie. En de VS willen op het vlak van democratisering geen eisen stellen aan regimes die een belangrijke rol kunnen spelen in de war on terror”, zegt professor Samer Shehata van het Centrum voor Hedendaagse Arabische Studies van de Georgetown Universiteit in New York.

“De VS hebben die regimes nodig om aan informatie te komen over terroristische organisaties. Soms moeten ze samenwerken om illegale uitleveringen mogelijk te maken of operaties tegen verdachte groeperingen op te zetten. De prijs die de Amerikaanse regering daarvoor betaalt, bestaat erin dat ze haar mond houdt over mensenrechten, de strijd tegen corruptie, respect voor de rechtsstaat en democratisering.”

Bondgenoten van de VS kunnen erg ver gaan. Egypte hernieuwt al sinds 1981 om de drie jaar een wet die toelaat mensen tot zes maanden op te sluiten zonder proces of aanklacht. Volgens mensenrechtenorganisaties zitten er nu in Egypte ongeveer 15.000 mensen in de cel zonder te weten waarvan ze worden beschuldigd. Sommige gevangenen worden na een half jaar vrijgelaten om meteen daarna opnieuw te worden gearresteerd.

Tijdens zijn campagne voor de eerste presidentverkiezingen waarbij meerdere kandidaten konden meedingen, beloofde president Moebarak vorig jaar herhaaldelijk dat hij de wet op de noodtoestand zou vervangen door een nieuwe anti-terrorismewet.

Maar intussen duwde Moebarak alweer een tweejarige verlenging van de wet door het parlement, waar zijn Nationale Democratische Partij nog altijd een comfortabele meerderheid heeft. “Wij zullen de wet nooit tegen de Egyptische bevolking gebruiken, verklaarde premier Ahmed Nazif. “De maatregelen zijn er alleen om de mensen te beschermen en op te treden tegen de terreurcellen die we nog niet konden vernietigen.” Maar de ordediensten pakten wel meteen jonge activisten van oppositiegroepen op die spandoeken tegen de noodtoestand hadden ontrold.

Ook Egyptische rechters zijn niet veilig voor de regering. Na de presidentsverkiezingen van vorig jaar wilden magistraten een onderzoek instellen naar het geweld en de onregelmatigheden die de stembusgang overschaduwden. De regering antwoordde door de immuniteit van zes rechters op te heffen en op die manier de deur open te zetten voor rechtszaken wegens laster en eerroof.

De journalisten in Egypte liggen al evenzeer aan de ketting. Vooral de strenge wettelijke bepalingen rond laster worden nu vaak misbruikt om journalisten te muilkorven. Twee journalisten werden onlangs wegens laster veroordeeld tot een jaar cel en een geldboete. Honderden gelijksoortige gevallen worden door de rechtbanken in het land behandeld.

De VS protesteren wel degelijk tegen individuele mensenrechtenschendingen in Egypte, zegt Neil Hicks, directeur Internationale Programma’s van de Amerikaanse organisatie Human Rights First. Voor sommige gevangenen slaan de Amerikanen zelfs op tafel. “Maar de VS zijn zwak in hun commentaar op de algemene context. De noodtoestand ondermijnt de mensenrechten en de democratische vooruitgang in Egypte al tientallen jaren. Dat de Amerikaanse regering daarover zwijgt, ondermijnt haar mogelijkheden om vooruitgang af te dwingen op het vlak van de mensenrechten.”

“De oorlog tegen de terreur mag geen excuus worden om mensen fundamentele rechten te ontzeggen of om weg te kijken als rechten geschonden worden”, zegt Mary Shaw van Amnesty International. “Anders winnen we het niet van de terreur, maar wel van de vrijheid.” (PD/JS)