De temperatuur stijgt in deze regio bijna dubbel zo snel als elders

Wat Zuidelijk Afrika kan doen tegen de droogte

Sonse (CC BY 2.0)

 

In het nieuwste klimaatrapport waarschuwt het VN-klimaatpanel voor de stijging van de temperatuur boven 1,5 graden Celsius. Maar in Zuidelijk Afrika stijgt de temperatuur bijna dubbel zo snel als elders en is die drempel al overschreden, schrijft Robert Scholes, systeemecoloog van het Global Change Institute (GCI) aan de Universiteit van Witwatersrand.

De doelstelling van 1,5 graden kwam als meest gewenste limiet naar voren tijdens gesprekken tussen landen van over de hele wereld in 2010. Vijf jaar later, in 2015, ging het klimaatakkoord van Parijs uit van een maximale doelstelling van 2 graden Celsius. Maar het akkoord liet de deur open voor een herziening van die doelstelling als er daarvoor wetenschappelijke indicaties waren. 

Snellere opwarming

De klimaatimpact is nu al veel erger in het zuidelijke deel van Afrika dan in de meeste andere regio’s. Hoewel de gemiddelde wereldwijde temperatuur gestegen is met bijna 1 graad, is dat in Zuidelijk Afrika gemiddeld het dubbele.

Dat betekent dat Zuidelijk Afrika dus de doelstelling van 1,5 graden al jaren geleden overschreden heeft, en die trend belooft niet veel goeds voor de toekomst. 

Afgaande op wat de landen in Parijs hebben beloofd vrijwillig te doen, stevent de aarde af op een opwarming met 3 graden in de tweede helft van deze eeuw. Voor Zuidelijk Afrika betekent dat een opwarming tussen 5 en 6 graden in het binnenland. 

Afgaande op wat de landen in Parijs hebben beloofd vrijwillig te doen, stevent de aarde af op een opwarming met 3 graden in de tweede helft van deze eeuw. Voor Zuidelijk Afrika betekent dat een opwarming tussen 5 en 6 graden in het binnenland. 

Dergelijke temperatuurstijgingen zouden veel aspecten van het menselijk leven en de nationale economieën van de landen onhoudbaar maken. Levensgevaarlijke hittegolven zouden frequenter worden.

De productiviteit van voedselgewassen als maïs en graan zou ernstig in het gedrang komen. Watervoorraden, die nu al op de limieten zitten in de regio, zouden dramatisch slinken. Melk- en veebedrijven zouden niet levensvatbaar zijn in grote delen van de regio. 

Ongewenste gevolgen

Er is geen plotse ineenstorting als de drempel van 1,5 graden overschreden wordt. Maar het risico op een hele waaier van ongewenste gevolgen zou steeds groter worden. 

Het probleem is ook dat we niet exact weten waar de ‘points of no return’ liggen, en dat waarschijnlijk niet zullen weten tot het te laat is en we ze al voorbij zijn. Het verstandige antwoord is zo dicht mogelijk bij onze comfortzone blijven.

Dat betekent dus onder 1,5 graden blijven, en daarvoor zijn dringende, diepgaande en radicale veranderingen nodig in bijna elk aspect van ons leven: van wat we eten en hoe we rijzen tot hoe we onze energie produceren en hoe we onze huizen bouwen. Concreet: de wereld zou minder vlees moeten eten, minder moeten pendelen, openbaar vervoer moeten gebruiken, energie uit hernieuwbare bronnen moeten halen en zuinige huizen, kantoren en fabrieken moeten bouwen. 

Maar er zijn ook enkele zaken die Zuidelijk Afrika specifiek kan proberen om de klimaatcrisis te temperen.

Focusgebieden

De landen in de regio moeten de internationale gemeenschap in de eerste plaats aansporen om de klimaatverandering radicaal aan te pakken en de risico’s in de meest kwetsbare gebieden en ecosystemen te verlagen. Koraalriffen zijn daar een bekend voorbeeld van.

Het klimaatrapport concludeert dat een opwarming met 2 graden zou leiden tot het verdwijnen van bijna alle koraalriffen ter wereld op hun huidige locatie. De opwarming beperken tot 1,5 graden zou ongeveer een derde van de riffen redden. Andere voorbeelden zijn de smeltende ijskappen en de verwoestijning.

Zuid-Afrika bijvoorbeeld moet dringend zijn afhankelijkheid van steenkool aanpakken.

Hernieuwbare energie is een ander focusgebied. Zuid-Afrika bijvoorbeeld moet dringend zijn afhankelijkheid van steenkool aanpakken. Het land is aan een agressieve campagne rond hernieuwbare energie begonnen. Maar tegelijk heeft het twee grote steenkoolcentrales gebouwd en het overweegt er nog meer. Dat strookt op geen enkele manier met de dringende en diepgaande uitstootbeperkingen die nodig zijn. 

Het lijkt onvermijdelijk dat de planeet de drempel van 1,5 graden Celsius zal oversteken, en waarschijnlijk ook die van 2 graden. Om de atmosfeer weer af te koelen later deze eeuw, zou de opname van tot 1000 miljard ton CO2 nodig zijn. En de wereld beschikt nog niet over een betaalbare, werkende manier om dat te doen op dergelijke schaal. 

De aanpak die het vaakst wordt voorgesteld - massale aanplant van bossen - is geen optie in Zuidelijk Afrika, waar het bewerkbare land en het beschikbare water nodig zijn voor de productie van voedsel, en het overblijvende land te droog is om bossen te laten groeien. 

De uitdaging

De uitdaging voor de wereld is dat de inspanningen - en de middelen - die nodig zijn om de klimaatverandering onder de 1,5 graden te houden exponentieel groter zijn dan wat nodig is om ze onder de 2 graden te houden. Volgens het IPCC-rapport gaat het om ongeveer het drievoud. 

Om de strengere doelstelling te halen, zou in de volgende tien jaar wereldwijd een nooit eerder geziene hoeveelheid middelen uitgegeven moeten worden aan nieuwe energiebronnen, transport en stedelijke systemen. De investering die nodig is om onder de 2 graden te blijven is lager, omdat ze kan profiteren van de dalende prijs van energie zonder de bestaande investeringen in fossiele brandstoffen vervroegd uit te schakelen.

Robert Scholes is systeemecoloog van het Global Change Institute (GCI) aan de Universiteit van Witwatersrand. Bron: The Conversation

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.