Over de impact van kiesgewoonten, sociale ongelijkheid, religie en hoop

Wie wint de strijd om de latinostem in de VS-verkiezingen?

Latino-activisten in Washington tijdens een vreedzaam protest voor een waardig immigratiebeleid, in 2013 (ten tijde van president Barack Obama).

Stephen Melkisethian (CC BY-NC-ND 2.0)

Latino’s vormen de grootste minderheidsgroep in de Verenigde Staten en zijn daarmee een beslissende stem in de verkiezingen. Traditioneel gaat hun stem grotendeels naar de Democraten, maar de “Latinos for Trump” spelen het hard. Voor heel wat jonge latinomannen is Trump de man van “law and order”, die Amerika uit handen van het communisme zal houden.

De groep latino’s of Hispanic Americans, de inwoners van de VS met Latijns-Amerikaanse of Spaanse roots, telt vandaag zestig miljoen mensen. Ze zijn daarme de grootste minderheidsgroep in de Verenigde Staten. Ze vertegenwoordigen een kleine twintig procent van de 328 miljoen Amerikanen. Ter vergelijking: voor de groep Afro-Amerikanen is dat veertien procent.

Bij die ruim zestig miljoen latino’s zijn er 32 miljoen stemgerechtigden, en dat zijn vaak jonge mensen die nu voor het eerst hun stem uitbrengen.

Verwacht wordt dat de helft van de latino-stemgerechtigden, zo’n 16 miljoen mensen, ook effectief gaat stemmen. Dat is althans de inschatting van Latino Decisions, een bureau dat het stemgedrag van latino’s analyseert en burgerorganisaties adviseert.

Woede, onzekerheid en hoop

We bellen met Eugenia Aucancela: zij komt uit Ecuador en verbleef jarenlang illegaal in New York, maar sinds tien jaar is ze Amerikaans staatsburger. ‘Ik ben alvast mijn stem gaan uitbrengen’, vertelt ze aan de telefoon. ‘Ik heb mijn brief gepost in een stembus waarvan ik hoop dat die betrouwbaar is (er was recent ophef omdat Republikeinen hun “eigen”, dus ongeldige stembussen hadden geplaatst, red.).’

Eugenia stemde voor de Democratische partij. ‘Maar alles is zo onzeker met Trump. Het belooft heel spannend te worden!’, zucht ze.

Aan de andere kant van het land, in San Rafael, Californië, verwoordt Yvette Armendariz eenzelfde gevoel van onzekerheid. ‘Er hangt hier een sfeer van hoop en woede’, schrijft ze in een mail. ‘Hoop, omdat we echt een nieuw begin willen maken en de schade van de afgelopen vier jaar willen herstellen.’

‘Het is omwille van die hoop,’ schrijft Yvette, ‘dat we de afgelopen weken zo’n belachelijk lange wachtrijen hebben gezien.’ Miljoenen Amerikanen gingen de voorbije weken al stemmen, waarbij in sommige staten urenlange wachtrijen ontstonden. ‘Mensen willen hun stem uitbrengen. Vooral in Republikeinse staten moeten kiezers uren in de rij staan omdat er maar een beperkt aantal stemmachines en postbussen geïnstalleerd is.’

Er heerst ook een groot gevoel van woede, laat Yvette weten, ‘over wat die vier jaar Trump ons gebracht hebben, over zijn totaal onverantwoorde aanpak van de coronapandemie. Daarom hebben we op lokaal vlak protestacties en virtuele ontmoetingen opgezet om de situatie te analyseren en mensen aan te moedigen om effectief te gaan stemmen.’

Moordenaars en verkrachters

Volgens een recente enquête van het Pew Research Institute zou 63 procent van de latinostemmen naar de Democratische presidentskandidaat Joe Biden gaan, en 29 procent naar zijn Republiekeinse rivaal Donald Trump. Dat is één procent meer dan in 2016, toen 28 procent van de latinostemmen naar de Republikeinen ging.

‘Eerlijk gezegd: we zijn het gewend om zo denigrerend behandeld te worden.’

Toch is Trump niet bepaald vriendelijk jegens latino’s. ‘Moordenaars en verkrachters’ noemde hij hen in zijn campagne van 2016. Hij zou de Muur tussen de VS en Mexico voltooien en de Mexicanen laten opdraaien voor de kosten. Hij scheidde jonge kinderen van migranten uit Latijns-Amerika op hardvochtige wijze van hun ouders en sloot hen op in kooien. En over NAFTA, het vrijhandelsakkoord tussen de VS, Mexico en Canada, zou hij opnieuw onderhandelen “om Amerika opnieuw groot te maken”. Gedaan met al de import uit Mexico.

Hoe kwetsend was dit alles voor de latino’s in de VS?, vraag ik in een zoom-interview aan Stephen Nuño. Nuño is professor Politieke Wetenschappen aan de Northern Arizona University en directeur van Latino Decisions Arizona. Nuño werd zelf geboren in Los Angeles en heeft een Mexicaanse achtergrond.

‘Eerlijk gezegd: we zijn het gewend om zo denigrerend behandeld te worden,’ antwoordt Nuño.

‘De relatie van latino’s met de witte bevolking heeft zijn wortels in het kolonialisme. In 1848 annexeerden de Verenigde Staten het stuk van toenmalig Mexico waar ik mij nu bevind. Arizona is ontstaan vanuit de witte bevolking die haar macht wilde opleggen aan de Mexicanen. Er is altijd naar ons gekeken in functie van de noden van zij die de economie in handen hebben: ze wilden goedkope arbeidskrachten.’

‘Trump is daarop geen uitzondering als Republikeins leider’, verduidelijkt Nuño. ‘Figuren als Joe Arpaio (sheriff en Republikeins politicus in Arizona, adw) of senator Russell Pearce spreken al jaren in die stijl.’

“White supremacy”

Op het bureau van professor Nuño hangt een bordje met de slogan Black Lives Matter. Hoe verhouden de latino’s zich vandaag ten aanzien van deze Afro-Amerikaanse beweging? ‘Wat dit land ziek maakt, is de discriminatie’, zegt Nuño. ‘Niet zozeer jegens de latino’s, maar jegens iedereen die “niet-wit” is. “Witheid” in dit land wordt gedefinieerd door “zwartheid” of “niet-witheid”. Als latino’s delen we dat met de zwarte bevolking. White supremacists (zij die de blanke overheersing willen, red.) willen de kloof bewust expliciteren.’

Wat betekent die discriminatie van latino’s in de praktijk? Nuño: ‘Als je een latino bent in South Phoenix (een stad op nog geen 250 km van de grens met Mexico, red.), heb je nog altijd te kampen met politieagenten die je viseren omdat je bruin bent. Die je tegenhouden wanneer je op weg bent naar school, naar de kerk, naar je werk. Ook in 2020 noemt de witte bevolking in Arizona ons nog altijd illegaal, ook al wonen we hier al generaties.’

Trump heeft die white supremacists versterkt, heeft hen stoutmoediger en brutaler gemaakt. En dus provoceren die groepen en zoeken ze uit hoe ver ze kunnen gaan in het intimideren van minderheden.

Yvette Armendariz ziet het ook gebeuren: ‘Er zijn ook racistische, agressieve incidenten geweest tegen Aziatische Amerikanen omdat Trump het coronavirus “Chinavirus” had gelabeld. Hij heeft de haatzaaiers een platform gegeven, zelfs binnen families creëert hij verdeeldheid. Vaak heeft de oudere generatie van een familie racistische gedachten maar de jongere niet. Maar Trump pookt het racisme ook bij die jongeren op en hypotekeert zo de mogelijkheid om in de toekomst samen te leven in diversiteit.’

Latino’s lijden meer onder coronacrisis

En dan is er nog de schrijnende sociale kloof die de coronapandemie aan de oppervlakte heeft gebracht. De latinogemeenschap in de VS levert het merendeel van de goedkope werkkrachten voor de zorgsector of in essentiële sectoren. De kinderoppas, het huispersoneel, medewerkers in benzinestations, koerierbedrijven en fastfoodketens.

De Amerikaanse economie steunt voor een groot deel op immigratiearbeid en lage lonen.

Heel vaak gaat het ook om informele jobs. Door dit precaire arbeidsstatuut en door het gevoerde coronabeleid – lees: de afwezigheid van beschermende en ondersteunende maatregelen- behoren latino’s economisch gezien tot de meest getroffen groepen.

Tussen februari en mei steeg de werkloosheid bij latinoarbeiders tot 20 procent, tegenover 14,5 procent bij niet-latinoarbeiders. Dat blijkt uit onderzoek van het Pew Research Center. In het bijzonder de groep van latinovrouwen werd zwaar getroffen.

In New York telden de latino’s ook meer overlijdens door COVID-19 dan de witte bevolking: 22 latino-overlijdens op 100.000 latino-inwoners, tegenover 10 witte coronadoden per 100.000 witte inwoners.

Die sociale ongelijkheid is structureel. De Amerikaanse economie steunt voor een groot deel op immigratiearbeid en lage lonen. ‘Wanneer je latino of zwart bent,’ zegt Stephen Nuño, ‘combineer je twee jobs, je probeert je familie te ondersteunen en je tegelijk nog wat bij te scholen.’

‘De latinobevolking in de VS is bovendien jong: zes op de tien latino’s zijn 35 of jonger, en de gemiddelde leeftijd is 26 of 27 jaar. Maar geen enkele latino die vandaag onder de 27 is, zal later recht hebben op een pensioen, want het pensioensysteem in de VS heeft altijd gewerkt voor de witte bevolking.’

Joe Biden, de grote afwezige

Senator Bernie Sanders speelde in zijn campagne voor de Democratische nominatie als presidentskandidaat in op de verzuchtingen van die jonge bevolkingsgroep. Hij beloofde de jonge latino’s toegang tot onderwijs, kwijtschelding van schulden voor studieleningen, toegang tot gezondheidszorg, werkzekerheid, leefbare lonen.

In de campagne van presidentskandidaat Joe Biden springt voor de latino’s de migratiepolitiek eruit: van zodra hij het Witte Huis verovert, zo belooft Biden, wil hij werk maken van de erkenning van de zogenaamde Dreamers . Hij verwijst daarmee naar een generatie van ruim 650.000 jonge latino’s die als kind in de VS toekwamen en die bij gebrek aan erkenning voortdurend leven met de angst gedeporteerd te worden. Biden wil ook het harde asielbeleid ten aanzien van ouders met jonge kinderen, dat Trump installeerde, weer slopen.

Biden richt zich in zijn campagne voornamelijk op witte vrouwen in de voorsteden en op Afro-Amerikanen.

Biden heeft voor latino’s ook een pakket sociale maatregelen in de aanbieding: zijn ‘Build Back Better’ -plan moet de economische ongelijkheid weg werken. Het moet werkgelegenheid creëren en een aantal klimaatmaatregelen invoeren. Het wil latino’s toegang verschaffen tot woonkrediet voor een eerste woning en investeren in scholen voor latino’s. Een Affordable Care Act moet voorzien in gezondheidszorg voor latino’s.

Of Biden hen met die agenda over de streep trekt, is helemaal niet zeker. Hij staat minder dicht bij de latinogemeenschap dan Bernie Sanders, en al zeker dan parlementslid Alexandria Ocasio-Cortez, die geboren werd in de Bronx, New York, en die ouders van Puerto Ricaanse afkomst heeft.

Biden blijft voor veel latino’s de grote afwezige. De Democratische kandidaat richt zich in zijn campagne voornamelijk op twee groepen: de witte vrouwen in de voorsteden, waarvan hij hoopt dat ze na vier jaar genoeg hebben van Trump en het Republikeinse kamp ruilen voor het Democratische. En de Afro-Amerikanen, die heel belangrijk zijn geweest om zijn nominatie voor de Democratische partij in de wacht te slepen.

En in staten als Californië (7,9 miljoen latino’s), Texas (5,6 miljoen latino’s), Florida (3,1 miljoen) of Arizona (2,2 miljoen) maakt het ook uit welke kant déze mensen kiest. Hun stem kan de staat blauw dan wel rood doen kleuren.

Bovendien maakt de groeiend stemgerechtigde latinobevolking bij deze verkiezingen ook enkele andere staten tot swingstaten (waar geen van beide kandidaten een duidelijk overwicht heeft, red.), zegt Geraldo Cadava, professor Politieke Geschiedenis aan de Northwestern University of Chicago.

‘In Pennsylvania, Minnesota, Michigan en Wisconsin zijn nu meer latino’s die hun stem kunnen uitbrengen dan in 2016. Zij kunnen mee bepalend zijn. In die staten was het in 2016 een nek-aan-nekrace voor Donald Trump en Hillary Clinton’, merkt Cadava op tijdens een Skype-interview vanuit Chicago.

Trump, een man uit één stuk

Onderzoeker Geraldo Cadava publiceerde onlangs een boek over de historische groei van de latinoaanhang bij de Republikeinen de voorbije vijftig jaar, The Hispanic Republican. Ik vraag hem waarom latino’s voor Trump stemmen.

‘Trump is een goeie man, want hij is een Republikein.’

Cadava ziet verschillende redenen: uit zijn onderzoek blijkt dat sinds de herverkiezing van Nixon in 1972 tot aan de verkiezing van Trump steevast een vierde tot een derde van de latinostemmen naar de Republikeinen is gegaan. Ongeacht wie op dat moment de specifieke kandidaat is.

‘Vorige week belde ik met mijn grootvader, een American hispanic met Colombiaanse roots, en ik vroeg hem wat hij van Trump vond’, vertelt Cadava. ‘Hij antwoordde: “Trump is een goeie man, want hij is een Republikein.” Mijn grootvader stemt al veertig jaar Republikeins en nu ook, ongeacht de brutaliteit van Trump. Bij een harde kern is er een heel sterke loyauteit. Zij identificeren zich heel erg met die partij en blijven trouw.’

Wat hen aantrekt? ‘Religie is een belangrijke factor,’ zegt Cadava: ‘Het gaat dan om het anti-abortusstandpunt dat Trump propageert. Maar mensen vinden ook de scholen belangrijk die verbonden zijn aan een bepaalde religieuze overtuiging. De Republikeinen willen het religieuze en het publieke leven meer met elkaar verweven. Ze vinden dat religie een meer prominente rol moet spelen in het publieke leven.’

‘Veel jonge latino’s werken bij de grenscontroles, in de bouw of in het lever. Ze nemen de politieke visie van die instellingen over.’

Daarom richt de Republikeinse Partij zich ook naar de Evangelische Kerken, waar heel wat latino’s zich toe bekennen. ‘Die Evangelische gelovigen zou je “swing-stemmers” kunnen noemen. Als de Republikeinen daarvan vijftig procent in de wacht kunnen slepen, is dat winst. Beter vijftig dan dertig procent. Een groot deel van de Latinos for Trump mikt op die groep.’

Een tweede reden waarom Trump in 2016 goed scoorde bij de latino’s, aldus Cadava, is dat mensen verlangden naar een buitenstaander. ‘Zowel Donald Trump als Bernie Sanders waren outsider-kandidaten. Heel wat latino’s waren gefrustreerd over de politiek van het establishment en kozen daarom voor Trump.’

Trump weet ook dit keer jonge latinokiezers te enthousiasmeren die voor het eerst gaan stemmen. Hoe valt dat te verklaren? Cadava: ‘Veel jonge latino’s, in de groep van 18 tot 35 jaar, hebben een baan bij de grenscontroles. De helft van de arbeidskrachten daar zijn latino. Een ander groot deel dient in het leger of werkt in de bouwsector. Zij neigen naar de Republikeinse Partij. Ze zijn jong, maar ze willen law and order, en ze nemen de politieke visie over die er in die instellingen leeft. Ze willen ook dat Amerika opnieuw groot wordt.’

Daarnaast heb je de fanatieke trompistas. Een Trumpfan drukt het zo uit: ‘Trump is een man uit één stuk. Hij is zoals hij is en blijft trouw aan zichzelf.’

Socialisme, communisme en ander nepnieuws

Het geliefde argument waar Trump zelf mee op campagne trekt, is dat zijn tegenstander Biden een socialistisch of een communistisch regime zal installeren in Amerika als het land in zijn handen komt.

‘Na een maand zal de communiste Kamala Harris (de kandidaat-vicepresidente van Biden, red.) de touwtjes in handen nemen’, waarschuwt Trump. ‘Bekijk haar maar eens goed, ze wil de grenzen openen om moordenaars en verkrachters binnen te laten’, proclameerde Trump na het debat tussen de twee vicepresidentskandidaten op 8 oktober.

Geraldo Cadava relativeert die stoere taal: ‘Dat argument is voor de Republikeinen altijd succesvol geweest in de Koude Oorlog. Het is verwonderlijk dat het tot op vandaag blijft werken, maar het hoeft niet te verbazen. Wanneer Ted Cruz lezingen geeft, noemt hij altijd in één adem Fidel Castro, Nicolás Maduro en Alexandria Ocasio-Cortez.’

Het Cuba-argument doet het nog steeds. Florida telt een derde van de latinostemmen en die gaan traditioneel naar de Republikeinen, omdat de grootste groep latino’s conservatieve Cubanen zijn die het communistische Castro-regime ontvluchtten. Trump scherpte speciaal zijn Cuba-politiek aan om zich van hun steun te verzekeren. Sinds september mogen Amerikanen geen Cubaanse sigaren of rum meer kopen of in Cuba verblijven in hotels die eigendom zijn van de Cubaanse overheid.

Ook tegen Venezuela verscherpte president Trump de sancties. ‘Venezuela is een duidelijk voorbeeld van alle miserie die het communisme en het socialisme meebrengen’, beweert Trump.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
Maar de voorbije vier jaar zijn er ook heel wat Puerto Ricanen bijgekomen in de VS, en zij stemmen wellicht op de Democraten. Ze zijn niet vergeten hoe Trump hen in de steek liet na de verwoestende orkaan Maria in september 2017.

In deze verbeten strijd voor de latinostem in het zuidelijke Florida, sunshine state, overstelpen trompistas Spaanstalige media – vooral radio, Facebook en Whatsapp – met nepnieuws, afkomstig van 4chan, QAnon, en Informativo G24.

Een van de populaire verhalen is dat zakenman George Soros een internationaal deep state-samenzweringsnetwerk zou aansturen dat president Trump wil ondermijnen. Een ander verhaal stelt dat een overwinning van Joe Biden Amerika in handen van “Joden en Zwarten” zou drijven. Of nog: dat de Democraten de mensen hun vrijheid zullen ontnemen.

Het meest voorkomende verhaal is dat Biden een pedofilieprobleem zou hebben. Dat foute verhaal doet denken aan de Pizzagate van de Democratische presidentskandidate Hillary Clinton vier jaar geleden: een complottheorie die stelde dat ze een satanisch pedoseksueel genootschap coördineerde in de kelder van een pizzeria in Washington D.C. Hetzelfde QAnon-netwerk dat dat Pizzagate-verhaal verspreidde, construeerde nu een gelijkaardig verhaal rond Hunter Biden, dat breed verspreid werd in de latinogemeenschap.

‘Deze angstpolitiek van Trump komt neer op “politiek terrorisme”’, zegt ene Hernán Parra uit Miami, een latino die belooft op Joe Biden te stemmen, in een televisie-interview. ‘Omdat hij geen programma heeft, vertelt hij leugens.’

Werk voor de lange termijn

‘Enig idee hoe de strijd zal beslecht worden?’, vraag ik aan politiek analist Stephen Nuño. Hij is voorzichtig met zijn antwoord. ‘Ik hoop dat de democratie overeind blijft en op een eerlijke manier zal werken. Als academicus en als Amerikaan ben ik overtuigd van de waarden waar we als land voor staan: de documenten van de Founding Fathers, de notie van vrijheid, het besef dat elke regering zijn legitimiteit ontleent aan het volk.’

‘Maar er is ook een onderstroom van wat ik “vuile waarden” noem’, vervolgt hij. ‘White supremacy, geld en macht. De zwakke groepen in de samenleving, minderheden, mindervaliden, mensen zonder papieren, LGBT: zij worden daar het slachtoffer van. Deze verkiezingen zullen het conflict tussen deze twee stromen niet beslechten. Ook als Biden wint, is dat conflict niet opgelost. Het gaat om een probleem dat systemisch is en heel diep zit. Ik hoop dat we het debat openlijk kunnen blijven voeren, maar liever met Biden dan met Trump.’

‘Ook als Joe Biden wint, zullen elementen van het trumpisme overleven en zal er frustratie blijven tegenover het establishment.’

En wat als Trump de verkiezingen wint?, vraag ik aan Geraldo Cadava. ‘Er zijn de afgelopen jaren heel wat discussies geweest over de vraag of Trump het land meevoert naar een autoritaire staat, of erger, naar een dictatuur of fascisme. Hij overtreedt alle normen, men verwijt hem dat hij het presidentschap gebruikt voor persoonlijk gewin. Hij wilde die benoeming in het Hoog Gerechtshof koste wat het kost er door rammen.’

‘Toch is het maar de vraag of het “trumpisme”, zoals de mensen dit cluster van Trumps gedragingen noemen, zal overleven na Trump. Zelfs wanneer hij deze verkiezingen wint. Gaat Trump zorgen voor een diepgaande transformatie van de Amerikaanse politiek? Of is hij enkel een anomalie en een intermezzo, dat niet representatief is voor de VS?’

Maar Cadava waarschuwt: ‘Ook als Joe Biden wint, zullen elementen van het trumpisme overleven en zal er frustratie blijven tegenover het establishment. Je hoort nu al Republikeinen zeggen dat ze erg hoopvol zijn dat de partij in 2024 er helemaal anders zal uitzien. Binnen die partij is men er zich van bewust dat ze meer moet doen om mensen van de arbeidersklasse te rekruteren, dat de partij diverser moet worden, met meer latino’s, zwarten, inheemsen, LGBT. Onafgezien van wie wint in november: het verhaal over de toekomst van de Amerikaanse politiek is niet voorbij.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.