Vijftig jaar Gnassingbé dynastie in Togo

Wankelt na Mugabe ook Togolese president Fauré Gnassingbé?

Pascal.Van CC BY-ND 2.0

Protesten in Lomé

Terwijl de kranten afgelopen weken schreven over de machtswisseling in Zimbabwe zijn de straten van Lomé al drie maanden het strijdtoneel van clashes tussen veiligheidstroepen en de Togolese oppositie. Zeker tien protestanten zijn omgekomen en de ziekenhuizen puilen uit van de honderden gewonden. Is er een geweldloze weg uit deze crisis?

In het flikkerende licht van een bar in Nima, een sloppenwijk in Accra, eet Vincent* zijn broodje ei. De Ghanees-Togolese docent en horeca-ondernemer vertelt met zijn mond vol dat hij niet langer dan één dag op dezelfde plek blijft. Hij maakt zich zorgen over de Togolese inlichtingendiensten die hem, naar eigen zeggen, tot in Ghana zijn gevolgd.

Als onderdeel van de recente demonstraties tegen de Togolese regering, liet hij zich kritisch uit over president Fauré Gnassingbé. Na meermaals te zijn geinitimeerd door ordetroepen voelde hij zich genoodzaakt om zijn restaurants te sluiten en de grens met Ghana over te steken. Intussen hebben ruim 500 van zijn landgenoten hetzelfde gedaan.

Vijftig jaar is genoeg

Na de val van Jammeh in Gambia, en Mugabe in Zimbabwe, ruikt de Togolese bevolking bloed. Gehuld in de rode kleuren van de oppositie, worden de straten van Lomé, Togo’s hoofdstad, en diverse steden in het noorden, sinds begin september bezet door tienduizenden demonstranten.

Gehuld in de rode kleuren van de oppositie, worden de straten van Togo sinds begin september bezet door tienduizenden demonstranten.

‘Vijftig jaar is genoeg’ en ‘Faure moet weg’ staat er op de spanddoeken die protestanten gretig aan de camera’s tonen. De vijftigjarige Gnassingbé-dynastie is Afrika’s oudste. Na het overlijden van president Étienne Eyadéma, die 38 jaar op het pluche zat, nam zijn zoon Fauré in 2005 het stokje over.

Na dubieuze verkiezingsoverwinningen in 2010 en 2015, willen de Togolezen dat de jonge Gnassingbé zich aan de wetgeving uit 1992 houdt, en het stokje na twee ambtstermijnen doorgeeft.

Gnassingbé lijkt daar, weliswaar op slinkse wijze, gehoor aan te geven door de wetgeving te herintroduceren. Zo stelt hij een derde en vierde termijn veilig, die hij uitlegt als een eerste en tweede termijn, sinds herinvoering van de wetgeving. Voor de bevolking was dit de druppel.

Internet en nepnieuws

Het kleine West-Afrikaanse land, gelegen aan de Golf van Guinea, is bijgevolg al maanden onrustig, en schermutselingen tussen demonstranten en veiligheidstroepen hebben al zeker aan tien mensen het leven gekost.

‘Als we rapporteren over een onderwerp dat hen niet zint, worden we beschuldigd van valse verslaggeving en moeten we onze verhalen onder druk intrekken’

Terwijl de ziekenhuizen overvol raken met gewonden, zet de regering ook op andere manieren grof geschut in. Zo zijn repressieve middelen als intimidatie en geweld aan de orde van de dag. Protesten zijn gedurende de werkweek verboden, en de bevolking wordt regelmatig van het internet afgesloten.

Dit merkt Emanuel* ook. Hij is een vriend van Vincent, die nog steeds actief is als journalist en activist in Lomé. Hij is regelmatig onbereikbaar, omdat de internetverbinding op zijn telefoon wordt verbroken. ‘Maar dat is onze minste zorg’, verklaart Emanuel.

‘Een groter probleem is de opgelegde censuur van de regering. Dit maakt objectieve verslaggeving complex. Als we rapporteren over een onderwerp dat hen niet zint, worden we beschuldigd van valse verslaggeving en moeten we onze verhalen onder druk intrekken.’ Dat is niet de enige manier, waarop president Gnassingbé kritische journalisten de mond snoert, vervolgt Emanuel.

‘Er staan vaak veiligheidstroepen voor de deur, die al ons materiaal invorderen en dreigen met geweld, tegen onszelf en onze familie.’

Gesprekken achter de schermen

Ondanks de intimidatie, lijkt Emanuel niet van plan om zijn werk te stoppen en gelooft hij heilig in een Togo zonder Gnassingbé. Of de machtsoverdracht geweldloos gebeurt, weet hij echter niet. ‘In Gambia was een geweldloze revolutie mogelijk door diplomatieke en militaire druk van ECOWAS (het economische samenwerkingsverbond van West-Afrikaanse staten). Daar de Togolese regering dit jaar voorzitter is van de ECOWAS, gaat die vlieger voor Togo voorlopig niet op.’

‘De gesprekken moeten uitwijzen of er een geweldloze oplossing is, maar ondertussen gaan de protesten gewoon door om de regering onder druk te zetten’

Wel zijn er achter de schermen gesprekken gaande tussen de oppositie en de regeringspartij, en faciliteren West-Afrikaanse leiders op eigen initiatief een dialoog om het conflict vredig te slechten, legt Emanuel uit.

‘De gesprekken moeten uitwijzen of er een geweldloze oplossing is, maar ondertussen gaan de protesten gewoon door om de regering onder druk te zetten. Zelfs in Noord-Togo, voorheen een bolwerk van de regeringspartij, wordt geprotesteerd.’ De Togolese bevolking heeft weinig vertrouwen in de bedoelingen van Gnassingbé, vertelt Emanuel.

‘De regeringspartij heeft nog nooit naar de aanbevelingen van de oppositie geluisterd, dus zelfs als beide partijen tot een overeenkomst komen, lijkt het onwaarschijnlijk dat de regering deze daadwerkelijk uitvoert.’

En als een vredige oplossing niet lukt? ‘Dan hoop ik dat het leger ingrijpt en Gnassingbé tot aftreden dwingt. Net als in Zimbabwe bij Mugabe werd gedaan.’

Volgens de journalist is er geen weg meer terug. President Gnassingbé zal aftreden, linksom of rechtsom. ‘De regering heeft al haar geloofwaardigheid verloren en een Togolese toekomst met Gnassingbé op het pluche is ondenkbaar.’

*Op nadrukkelijk verzoek van de bronnen, wordt hun identiteit geheim gehouden en zijn de namen in dit artikel verzonnen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.