Het belangrijkste nieuws van 2017 (Deel 1)

Het jaar van de bevrijding

Zonder twijfel zal Mosoel de jaaroverzichten van 2017 aanvoeren. De redding van de Iraakse stad, die in 2014 in handen viel van IS, was de zege die de internationale troepen nodig hadden om later dit jaar die andere symbolische IS-stad, Raqqa in Syrië, te veroveren. Het was een ferme middelvinger tegen de terroristen van IS, die twee jaar van bloedige aanslagen op Europees grondgebied op hun conto hadden. EN die, na de val van Mosoel, de onbeschermde Yezidi’s uit Sinjar gruwelijk hadden gedood en tot slaven gemaakt.

Acht maanden van belegering en gevechten. Zolang duurde het voor Mosoel in juli dit jaar bevrijd werd van IS.

Acht maanden van belegering en gevechten. Zolang duurde het voor Mosoel in juli dit jaar door het Iraakse leger, met hulp van Koerdische en internationale troepen, bevrijd werd van IS. Daarmee kwam de voorspelling uit van de Irakezen die ik einde 2016 in Bagdad ontmoette. Die gokten dat de slag om Mosoel, ondanks alle ingezette materiële en menselijke middelen, lang zou duren. Te veel geopolitieke belangen op ons immer betwiste Iraakse grondgebied, klonk het. Bovendien zou de bevrijding van de bodem niet gelijk opgaan met de bevrijding van de mensen van deze stad.

Het puin van Mosoel bestaat uit veel lagen, waarin de stadsbewoners nog generaties lang zullen moeten ruimen, tegen bloedwraak vechten, vertrouwen zoeken.

(Tine Danckaers)

Het jaar van de opstand

‘Hirak’ is de term die het voorbije jaar de berichtgeving over Marokko gedomineerd heeft. Een opstand tegen de verwaarlozing van een regio, de Rif in het noorden van het land. Aanleiding voor de straatprotesten die maandenlang aanhielden was de dood van Mohcine Fikri, een visverkoper die in een vuilniswagen werd doodgedrukt toen hij probeerde zijn in beslag genomen en vervolgens in de vuilniswagen gegooide koopwaar te redden.

De Hirak kwam met duidelijke socio-economische eisen en wilde niet onderhandelen met de lokale autoriteiten en ook niet met de verschillende vertegenwoordigers van de regering die naar de stad Al-Hoceima, het epicentrum van het protest, waren afgezakt. De Hirak geloofde niet in de gedane beloften, maar wilde garanties van de koning zelf.

Eind oktober, ruim één jaar na het begin van het protest, heeft de koning vier ministers en een aantal topambtenaren ontslagen. Ze werden verantwoordelijk gesteld voor de vertragingen in de uitvoering van het ontwikkelingsproject voor Al-Hoceima dat in 2015 gelanceerd werd. Een politieke aardbeving, schreef de Marokkaanse pers.

Maar de Hirak-leiders die in mei opgepakt werden en meer dan driehonderd andere activisten en betogers blijven in de cel, ondanks de vele acties en oproepen om hen vrij te laten. Het laatste woord is in dit dossier nog lang niet gesproken.

(Samira Bendadi)

Het jaar van de pyrrusoverwinning

Nadat iedereen Angela Merkel had afgeschreven vanwege haar Wir schaffen das-beleid, boekte haar CDU de ene overwinning na de andere in deelstaatverkiezingen en uiteindelijk won ze ook de federale parlementsverkiezingen. Maar. Een uiterst rechtse partij, Alternative für Deutschland, behaalt wel voor het eerst sinds de NSDAP van Hitler 12,67 procent van de stemmen. De AfD is nu de derde partij.

Liberale democraten zullen, meer dan ooit, nationaal de standpunten van rechtse populisten overnemen om hun greep op de internationale politiek niet te verliezen.

Toch is ook dat een pyrrusoverwinning omdat niemand met hen wil regeren en interne problemen de effectiviteit van de partij kelderen. De combinatie van deze twee feiten maakt de Duitse verkiezingen van 24 september 2017 een nieuwsfeit met verregaande impact op de Europese politiek. Liberale democraten zullen, meer dan ooit, nationaal de standpunten van rechtse populisten overnemen om hun greep op de internationale politiek niet te verliezen. En sociaaldemocraten worden gedecimeerd of stagneren. De verkiezingen in Nederland, Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk bewijzen deze trend.

2017 was een schizofreen jaar: de liberaaldemocratische elite hield uiterst echts uit regeringen, maar de populistische terugslag is niet voorbij. Dat maakt van 2017 ook een revolutionair jaar, waarin de revolutie zich in het hart van de EU voltrok in de vorm van massale proteststemmen voor populisten. Het is nu uitkijken naar de Italiaanse en de Hongaarse parlementsverkiezingen in 2018.

(Pieter Stockmans)

Een Chinees kanteljaar

Zou het kunnen dat de Chinese president Xi Jinping de machtigste man ter wereld is? Dat lijkt heel waarschijnlijk en het zou de eerste keer zijn sinds de Tweede Wereldoorlog dat niet de president van de VS deze titel te beurt valt. De reden is enerzijds dat Xi meer dan zijn directe voorgangers de macht in China naar zich toe heeft getrokken: hij leidt de partij én het leger, en is tevens staatshoofd.

Ingaan tegen de Chinese president Xi Jinping staat bijna gelijk aan tegen de wet ingaan.

Hij werd op het jongste partijcongres de eerste nog levende leider sinds Mao die wordt genoemd in de Chinese grondwet. Dat betekent dat tegen Xi ingaan bijna gelijkstaat aan tegen de wet ingaan.

Daar staat tegenover een Amerikaanse president die weinig ervaring heeft en aan het hoofd staat van een regering die voortdurend ruzie maakt. Die onervaren president botst net als zijn voorgangers op de institutionele blokkeringen die het Amerikaanse bestuurlijke systeem de laatste jaren kenmerken: een Congres dat er zo moeilijk in slaagt om samen te werken over de partijen heen, waardoor elke grote beslissing een uitdaging wordt.

Daarnaast is er de greep van de belangengroepen op de Amerikaanse democratie, waardoor elke president in feite schatplichtig is aan dezelfde grote financiële belangen. Dat blijkt nu al uit de schaarse concrete maatregelen die de regering-Trump wél voor elkaar kreeg.

(John Vandaele)

Het klimaatjaar

1.200 doden. Dat is, conservatief geschat, het aantal slachtoffers van de zwaarste moesson in jaren in Zuid-Azië. 900.000 woningen vernietigd, meer dan veertig miljoen mensen in Bangladesh, Nepal en India getroffen. Een humanitaire ramp. Maar deze ramp werd overspoeld door andere die zich op mediavriendelijker plekken afspeelden. Terwijl Zuid-Azië kopje onder ging, raasden drie orkanen over de Caraïben en de Verenigde Staten. In Houston stonden reporters met de laarzen in het wassende water; in Puerto Rico smeet de president snel wat keukenrollen naar mensen zonder huis. Je kan toch niet over natuurrampen blijven berichten?

2017 was het jaar waarin normale weerfenomenen abnormale proporties aannamen. Waarin de Amerikaanse president aankondigde dat het weer groot maken van zijn land niet strookte met het klimaatakkoord van Parijs. Waarin het steeds duidelijker en zichtbaarder werd wat klimaatverandering betekent.

2017 was gemiddeld warmer dan normaal. Er brak een ijsberg ter grootte van Oost- en West-Vlaanderen af van de Larsen C-ijsplaat van Antarctica. Droogte teisterde de Hoorn van Afrika. Ondertussen tikte de op Mauna Loa gemeten hoeveelheid CO² in de atmosfeer dagelijks aan.

Het merendeel van die CO² komt uit het Westen. Klimaatverandering is een mondiaal fenomeen, maar de lasten zijn volgens de curven van de ongelijkheid verdeeld. De armsten in het Zuiden zijn de grootste slachtoffers. Alleen, ze zijn zo weinig mediageniek, meneer.

1200 doden zijn er 1200 te veel, maar in Houston zwommen krokodillen door de straten.

(Tine Hens)

 

Dit artikel werd geschreven voor het winternummer van MO*magazine. Voor slechts €28 kan u hier een jaarabonnement nemen!