Pakistaanse gerecht gooit politiek landschap overhoop met celstraf voor ex-premier

Van Panama Papers tot politieke perikelen voor Pakistaanse regeringspartij

CC Governement of Pakistan

ex-premier Nawaz Sharif

Nawaz Sharif en zijn PML-N partij dreigen de grootste slachtoffers te worden van het eerste Panama Papers datalek. Na een langdurig en bochtig juridisch parcours is de Pakistaanse ex-premier veroordeeld tot tien jaar gevangenis en een boete van 9 miljoen euro. De uitspraak valt drie weken voor de parlementsverkiezingen.

Het nieuws was verwacht, maar sloeg toch in als een bom. Zelfs als een Belgische rechtbank volgend jaar in mei zou beslissen dat Bart De Wever levenslang uitgesloten wordt van politieke functies, inclusief het partijvoorzitterschap, en hem daarna voor tien jaar achter de tralies zet, dan nog zou de impact daarvan niet kunnen tippen aan de politieke gevolgen van de juridische uitspraak die vandaag in Islamabad viel.

Mossack Fonseca

De Pakistaanse ex-premier Nawaz Sharif, zijn dochter Maryam en haar echtgenoot Safdar werden veroordeeld tot respectievelijk 10, 8 en 1 jaar gevangenis; 9 miljoen en 2,25 miljoen euro boete; en de verbeurdverklaring van de vier appartementen in de rijke Londense wijk Avenfield, die het eigenlijke onderwerp van de rechtszaak uitmaakten. Dat zijn ongewoon zware straffen, en het feit dat de uitspraak valt op krap drie weken voor de nationale en provinciale parlementsverkiezingen vergroot de impact ervan exponentieel.

De rechtszaak tegen de Sharifs vindt zijn verre oorsprong in de publicatie van de Panama Papers. In Pakistan was het de Pakistaanse krant Dawn die op 3 april 2016 het nieuws bracht dat Mossack Fonseca in Panama acht bedrijven beheerde voor de families van Nawaz Sharif en zijn boer Shahbaz, de eerste minister van de provincie Punjab.

Voor wie de Pakistaanse politiek niet zo va nabij volgt: Nawaz Sharif is, samen met de in 2007 vermoorde Benazir Bhutto, de belangrijkste politicus van zijn generatie. Hij won met de Pakistan Muslim League-Nawaz (PML-N) de vorige verkiezingen in 2013 met een overtuigende meerderheid, wat hem voor de derde keer op de stoel van premier deed belanden. De vorige twee maal werd hij voortijdig wandelen gestuurd door de president, maar iedereen verwachtte dat hij nu zo stevig in het zadel zou zitten dat hij de volle vijf jaar zou uitdoen. Het mocht niet zijn.

De dag na de publicatie van de eerste Panama Papers artikels al legde Imran Khan, de leider van oppositiepartij Pakistan Tehrik Insaaf (PTI) klacht neer voor corruptie. Imran Khan, een voormalige cricketster, had sinds de verkiezingen van 2013 al voortdurend actie gevoerd tegen de regering van Nawaz Sharif en zag zijn kans schoon. Hij kreeg daarbij over het algemeen ruim baan van het militaire establishment -nog steeds veruit de belangrijkste machtsfactor in Pakistan.

De meeste waarnemers verklaarden de kille relatie tussen Nawaz Sharif en het leger door de ambitie van de premier om zélf het buitenlands beleid van Pakistan vast te leggen in plaats van dat over te laten aan de generale staf van de strijdkrachten.

Nieuw Pakistan

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
De rechtszaak kende een turbulent verloop met uitlopers naar Londen en de Arabische Golf en leverde een dossier van 25.000 pagina’s op. De premier onderging intussen ook nog eens een hartoperatie waardoor hij anderhalve maand in Londen verbleef, hij gaf enkele televisietoespraken én een toespraak in het parlement over de zaak.

In april 2017 kwam het Opperste Gerechtshof niet tot een unanieme beslissing en zette een speciaal onderzoeksteam op verder te onderzoeken of het geld van de familie helemaal van legitieme oorsprong was -een primeur voor Pakistan.

Khan noemt de veroordeling ‘het begin van een nieuw Pakistan’ waar de machtigen verantwoordelijk gehouden worden voor hun daden in plaats van beloond voor hun misdaden.

Op basis van dat rapport en van het feit dat de premier niet alle middelen kan of wil verantwoorden, beslist het Opperste Gerechtshof op 28 juli 2017 dat Nawaz Sharif niet langer premier, parlementslid of partijvoorzitter kan blijven. Uiteindelijk struikelde het gerecht over een klein neveninkomen dat niet aangegeven was, niet over het grotere PP-gegeven. In september begon dan het nieuwe proces, met focus op de Avenfield appartementen in Londen.

Het is die zaak die nu uitgesproken is en het voor zowel Nawaz Sharif als Maryam Safdar Sharif finaal onmogelijk maakt om deel te nemen aan de verkiezingen. Beiden verblijven momenteel in Londen waar de vrouw van Nawaz Sharif terminaal is door kanker. In een eerste reactie kondigden ze aan terug te keren naar Pakistan.

Imran Khan kreeg het nieuws van de veroordeling op een massabijeenkomst van zijn partij in het noordwesten van het land, waar zijn partij het sterkst staat. Hij noemde de veroordeling ‘het begin van een nieuw Pakistan’ waar de machtigen verantwoordelijk gehouden worden voor hun daden in plaats van beloond voor hun misdaden. Ook Sirajul Haq, leider van de Jamaat-e-Islami (JI) onderstreept het belang van het vonnis, maar vraagt tegelijk dat alle 436 Pakistaanse namen die genoemd werden in de Panama Papers ter verantwoording geroepen worden.

Haq voegt wel toe dat hij niet gelukkig is met de timing, zo kort voor de verkiezingen. Dat is ook de boodschap van Asif Zardari, echtgenoot van Benazir Bhutto en co-voorzitter van de Pakistan People’s Party (PPP). Zardari zelf is ook jarenlang voorwerp geweest van corruptie-onderzoek.

Een derde kracht

Dat dit vonnis de volgende weken zal doorwegen in de campagnes, lijkt evident. Welk effect het zal resorteren, is nog niet duidelijk. Slagen de Sharifs erin een sympathiefactor uit te spelen, of breekt een partij die zo sterk op één naam en familie gebouwd is, onder deze veroordeling?

Er is in toenemende mate een vermoeden dat er een “derde kracht” aan het werk is, die een verdeeld parlement wil als resultaat van de verkiezingen.

Zullen de partijmilitanten na een eerste emotionele reactie overgaan tot de electorale orde van de dag, of zal de PML-N voluit gaan en het openbare leven gedurende weken verstoren? De partij stond trouwens als onder enorme druk doordat belangrijke politici door het gerecht uitgresloten werden van deelname en andere verkozen om op te komen voor de PTI of als onafhankelijke.

Het politieke landschap in Pakistan is nooit echt stabiel, maar de manier waarop de PML-N de voorbije maanden ondergraven en uitgekleed werd, doet in Pakistan heel veel wenkbrauwen fronsen.

Tijdens interviews en in krantencommentaren wordt het vaak niet rechtstreeks onder woorden gebracht, maar er is in toenemende mate een vermoeden dat er een “derde kracht” aan het werk is -de Friday Times van vorige week omschreef die kracht als “the Aliens”- die een verdeeld parlement wil als resultaat van de verkiezingen, zodat er daarna een coalitie gevormd kan worden die makkelijker te controleren is dan de meerderheidsregering onder Nawaz Sharif.

Dat het militaire establishment zich op allerlei manieren in beleid en zelfs verkiezingen mengt, is men in Pakistan gewoon. Er is nu een stijgende bezorgdheid dat het juridische apparaat onder een hoedje wil spelen met de militairen. Dat zou de laatste pijler van vertrouwen in de staat onderuit kunnen halen, wat uiteraard bijzonder slecht nieuws is in een land dat net bezig is recht te krabbelen na jaren van verwoestend en gewapend extremisme.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.